Historia ya Ekaristi Takatifu, kulingana na mafundisho ya Kanisa Katoliki, ina mizizi yake imara katika matukio ya Kibiblia na imefafanuliwa na kukuzwa kwa karne nyingi kupitia mapokeo, theolojia, na Mtaguso mbalimbali.
Chimbuko la Kibiblia:
- Karamu ya Mwisho: Kanisa Katoliki linafundisha kwamba Ekaristi ilianzishwa na Yesu Kristo mwenyewe wakati wa Karamu ya Mwisho. Matukio haya yameandikwa katika Injili za Sinoptiki (Mathayo 26:26-28, Marko 14:22-24, Luka 22:19-20) na katika Waraka wa kwanza wa Mtakatifu Paulo kwa Wakorintho (1 Wakorintho 11:23-25).
- Yesu alitwaa mkate, akashukuru (neno la Kigiriki eucharistein, ambalo linatoa jina "Ekaristi"), akaumega na kuwapa wanafunzi wake, akisema, "Huu ndio Mwili wangu unaotolewa kwa ajili yenu. Fanyeni hivi kwa kunikumbuka mimi."
- Vile vile, alitwaa kikombe cha divai baada ya mlo, akisema, "Kikombe hiki ndicho Agano Jipya katika Damu yangu, inayomwagika kwa ajili yenu."
- "Fanyeni Hivi kwa Kunikumbuka Mimi": Maneno haya ya Yesu yanachukuliwa na Kanisa Katoliki kama agizo la kuendelea kuadhimisha Sakramenti hii. Sio tu ukumbusho wa tukio la zamani, bali kufanya sadaka ya Kristo ipo sasa katika kila Misa.
- Hotuba ya Mkate wa Uzima (Yohane 6): Ingawa si adhimisho la Karamu ya Mwisho, sura hii ya Injili ya Yohane inasisitiza umuhimu wa Yesu kama "Mkate wa Uzima" na wito wake wa kula Mwili wake na kunywa Damu yake ili kupata uzima wa milele. Hii inaaminika kueleza kwa kina zaidi theolojia ya uwepo halisi wa Kristo katika Ekaristi.
Maendeleo katika Kanisa la Mwanzo:
- Jumuiya za Kwanza za Kikristo: Tangu mwanzo, Wakristo waliendelea "kumega mkate" kama kiini cha maisha yao ya jumuiya (Matendo ya Mitume 2:42). Walikusanyika siku ya Bwana (Jumapili) kwa ajili ya adhimisho hili.
- Mababa wa Kanisa: Maandishi ya Mababa wa Kanisa (kama vile Mtakatifu Ignatius wa Antiokia, Mtakatifu Justin Martyr, na Mtakatifu Irenaeus) yanathibitisha imani ya awali katika uwepo halisi wa Kristo katika Ekaristi na kueleza Ekaristi kama sadaka.
Mtaguso na Mafundisho Yaliyofafanuliwa:
- Mtaguso wa Lateran IV (1215): Mtaguso huu ulitumia neno transubstantiation (mageuzo) kueleza jinsi mkate na divai zinavyogeuka kuwa Mwili na Damu ya Kristo, huku maumbo (rangi, ladha, harufu) yakibaki yale yale. Huu si mabadiliko ya maumbile bali mabadiliko ya kiini.
- Mtaguso wa Trento (karne ya 16): Katika kukabiliana na changamoto za Matengenezo ya Kiprotestanti, Mtaguso wa Trento ulifafanua kwa kina na kuthibitisha mafundisho ya Kanisa Katoliki kuhusu Ekaristi:
- Uwepo Halisi (Real Presence): Ulisisitiza kwamba Kristo yupo halisi, mzima, na hai (Mwili, Damu, Nafsi, na Umungu) katika maumbo ya Ekaristi.
- Tabia ya Sadaka: Ulifundisha kwamba Misa ni sadaka halisi ya Kristo, inayofanya sadaka yake Msalabani ipo sasa, ingawa kwa namna isiyo ya umwagaji damu. Hii si sadaka mpya, bali udhihirisho wa pekee wa sadaka ile ile ya Kalvari.
- Sakramenti: Ulithibitisha Ekaristi kama sakramenti, chanzo cha neema kwa wale wanaopokea kwa imani na katika hali ya neema.
- Sherehe ya Mwili na Damu Takatifu ya Bwana (Corpus Christi): Ilianzishwa rasmi na Papa Urbano IV mwaka 1264, ikichangiwa na maono ya Mtakatifu Juliana wa Liège na theolojia ya Mtakatifu Thomaso wa Akwino, ambaye aliandika nyimbo maarufu za Ekaristi ("Pange Lingua," "Tantum Ergo"). Sherehe hii ilikuza ibada kwa Ekaristi nje ya Misa, hasa kupitia maandamano ya Ekaristi.
- Mtaguso Mkuu wa Pili wa Vatikani (1962-1965): Mtaguso huu ulisisitiza tena umuhimu wa Ekaristi kama "chemchemi na kilele cha maisha yote ya Kikristo" (Lumen Gentium, 11) na "chemchemi na kilele cha uinjilishaji wote" (Presbyterorum Ordinis, 5). Ulihimiza ushiriki kamili, hai, na wenye ufahamu wa waamini katika Liturujia ya Ekaristi, huku ukidumisha na kusisitiza mafundisho ya jadi kuhusu Ekaristi.
Mafundisho Muhimu ya Kikatoliki Kuhusu Ekaristi:
- Uwepo Halisi: Hili ndilo fundisho la msingi. Kanisa Katoliki linaamini kuwa, kwa nguvu ya maneno ya Yesu na utendaji wa Roho Mtakatifu kupitia kuhani, mkate na divai hubadilika kuwa Mwili na Damu halisi ya Kristo. Kristo yupo mzima kabisa katika kila chembe ya mkate na divai iliyobarikiwa.
- Sadaka: Misa ni sadaka halisi ambayo Kristo mwenyewe anajitolea kwa Baba kupitia kuhani. Inafanya sadaka ya Msalabani ipo sasa, hivyo kuwezesha waamini kushiriki katika matunda yake ya ukombozi.
- Chakula cha Kiroho: Ekaristi ni "chakula" cha roho kinachotupa nguvu ya kiroho, kuongeza neema ya utakaso, kutuunganisha zaidi na Kristo, na kutuandaa kwa ajili ya uzima wa milele. Pia inatuunganisha sisi kwa sisi kama Mwili wa Kristo.
- Sakramenti ya Umoja: Inawaunganisha waamini katika fumbo la Kristo na katika Kanisa, ikiondoa vizuizi na kuimarisha undugu.
- Amana ya Utukufu Ujao: Ekaristi ni "dhamana ya utukufu wetu wa baadaye," ikitupa ahadi ya ufufuo wa mwisho na uzima wa milele pamoja na Kristo.
Kwa Kanisa Katoliki, Ekaristi si tu ishara au ukumbusho, bali ni tukio la Kimungu ambapo Kristo yupo halisi, akitujia kwa upendo wake mkuu, na kutujumuisha katika sadaka yake ya ukombozi. Ni kiini cha ibada ya Kikatoliki na chanzo cha nguvu kwa maisha ya Mkristo.
0 Comments